K.
|
|
|
|
|
|
Kaam
|
kam.
mv. kèèm. verkl. kèmke.
|
|
Kááns
|
kans.
|
|
Kaar
|
kar.
|
|
Kaarshond
|
hond die de boterkarn moet aandrijven.
|
|
Káást
|
kast.
de stölp mi Tresia stè op de káást,
de stolp met het beeld van de H. Teresia staat op de kast.
|
|
Kaat
|
Catharina.
|
|
Kaauw
|
koud,
koude. d’r stè unnen kaauwe
weind, er staat een koude wind. hij
is van de kaauwe kant, hij is aangetrouwd.
|
|
Kaauwkrimper
|
koukleum.
wa bende gij toch unnen
kaauwkrimper, wat ben jij toch een koukleum.
|
|
Kaauwschòttel
|
koude
schotel.
|
|
Kabas
|
boodschappentas.
zie ook karbas.
|
|
Kachelgruis
|
sintels,
as.
|
|
Kademmer
|
persoon.
wa’s dè vèur unne kademmer,
wat is dat voor een persoon.
|
|
Kaf
|
omhulsel
van de graankorrel. Door te wannen werd het kaf van het koren
gescheiden. Dit werd veel gebruikt als vulling voor het matras. Haverkaf
had daarbij de voorkeur.
|
|
Kak
|
verwaandheid.
die hè veul kak, die beeldt
zich heel wat in.
|
|
Kakkemom
|
blinddoek.
|
|
Kakkemommen
|
blindemannetje
spelen.
|
|
Kakschool
|
kleuterschool.
|
|
Kakstoel
|
kinderstoel,
vaak met uitsparing in het zitvlak voor de po.
|
|
Kammer
|
1)
kamer; 2) afgepaald perceel.
|
|
Kammerood
|
kameraad,
vriend. mv. kammerooi. ik
goi mè m’n kammerooi naor de kermis, ik ga met mijn vrienden naar
de kermis.
|
|
Kamwiel
|
tandwiel.
|
|
Kan
|
1)
melkbus. doe’s vòrt mè de
kanne, daor hèdde de romboer al, schiet eens een beetje op met de
melkbussen, daar komt de melkophaler al aan; 2) korenmaat, inhoud 1
liter.
|
|
Kanijn
|
konijn.
zie ook knijnt.
|
|
Kantóór
|
kantoor.
diejen deftigen héér werkt op
’n kantóór, die deftige heer werkt op een kantoor.
|
|
Kaol
|
1)
kaal. Hij hè unnen kaolen hàs,
hij heeft een kaal hoofd; 2) helemaal, hij
hèggut kaol verspùld, hij heeft alles verloren.
|
|
Kaorten
|
het
kaartspel spelen.
|
|
Kaorten
sloon
|
soort
loting door middel van het omdraaien van speelkaarten.
|
|
Kaos
|
kaas.
zie ook kees.
|
|
Kaoter
|
kater.
|
|
Kaotsen
|
het
kaatsspel spelen (een bepaald slagbalspel).
|
|
Kaotsenbal
|
kaatsbal.
|
|
Kapmantel
|
mantel
zonder mouwen, die tot bijna op de grond hangt.
|
|
Kapmuts
|
gebreide
muts met kraag, onder de kin gebonden.
|
|
Kappeloon
|
kapelaan.
(priester die samen met een pastoor op de pastorie woont. Ook wel eens
‘herdershond’ genoemd)
|
|
Kappertje
bier
|
glaasje
met een voet.
|
|
Kappetunie
|
kaft
van een boek. de kappetunie li
aolling van de kàttechismus af, de kaft van het katechismusboekje
is helemaal stuk.
|
|
Karbas
|
handtas.
ook karbats.
|
|
Kardóns
|
deur
de kardóns moeten,
tussen twee rijen jongens doorlopen, die dan naar hartelust mogen slaan,
spitsroeden lopen. fig. door
een zure appel heenbijten.
|
|
Karhengst
|
dom
mens.
|
|
Karmenaai
|
karbonade.
Jungske, brenge gij de karmenaai
mar ’s naor de pestóór, jongen, breng jij deze karbonade maar
eens naar de pastoor.
|
|
Karnallie
|
wijf.
wa’s dè ’n aorig karnallie,
wat is dat een raar vrouwspersoon. |
|
Karnarrie
|
kanariepiet. |
|
Karploeg
|
soort
ploeg met 2 voorwielen, ook stellingploeg
genoemd. zie ook rolploeg.
|
|
Karrad
|
karwiel.
|
|
Karréép
|
houten
beugel waarover de huif gespannen wordt. mv. karréépe.
|
|
Kars
|
kaars.
|
|
Karweg
|
zandweg
waarop karren rijden.
|
|
Karwip
|
een
steun, onder de kar gezet, om de as te kunnen smeren.
|
|
Kasgenade
|
zwetserij,
verbeelding. kasgenade maken,
opscheppen.
|
|
Kat
|
kat.
verkl. kètje.
|
|
Kàtsen
|
kaatsenballen.
|
|
Kàtoul
|
uil.
|
|
Kàttechismus
|
katechismus,
boekje met voorschriften en regels voor de katholieke kerk.
|
|
Kattekop
|
gierpomp.
|
|
Kàtteliek
|
katholiek.
|
|
Katten
|
soort
kaartspel.
|
|
Kattenhool
|
woest,
spookachtig gebied.
|
|
Kaveleuter
|
kleine
jongen.
|
|
Kazineel
|
vierkante
versierde wollen doek, opgerold gedragen als das door mannen. ook kazenee
of kazienee.
|
|
Kebbelen
|
druk
praten, babbelen.
|
|
Kedaster
|
kadaster.
|
|
Kedaver
|
kadaver.
|
|
Kedaverhùiske
|
Gebouwtje,
waar de kadavers van koeien en varkens tijdelijk werden bewaard. Tussen
Uden en Zeeland stond vroeger een kedaverhùiske.
|
|
Kedemmer
|
rare
snijboon.
|
|
Keduuk
|
kapot,
bouwvallig.
|
|
Kee
|
Cornelia.
|
|
Keek
|
kijk.
zullie hen ‘r keek op, zij
hebben er kijk op.
|
|
Keeken
|
in
Uden: kijken. Kom toch ’s ekkus
keeken: kom toch eens eventjes kijken. In Zeeland niet zo gebruikt,
wel weer de vervoeging kik,
gekeeken: kik daor nou,
kijk daar nou. kijken offie kikt
en assie kikt nie keeken, kijken of hij kijkt en als hij kijkt niet
kijken.
|
|
Keel
|
1)
een kiel van blauw linnen, het kledingstuk van kooplui en marktgangers;
2) laagte tussen twee heuvels.
|
|
Keelen
|
raapstelen.
|
|
Keelestreupers
|
inwoners
van Reek.
|
|
Keer
|
1)
karnton; 2) de kern, het binnenste van een boom.
|
|
Kéér
|
keer.
mv. kèrre of kèrres.
Te kéér goon, razen tieren.
Ook wel te kóór goon,
waarbij men kan denken aan een koordienst door kloosterlingen. Ik
zeg ‘t mar ènne kéér: Ik zeg het maar een keer,
hoeveul kèrres hek ‘t nou al gezeed: hoe vaak heb ik het
nu al gezegd.
|
|
Kees
|
kaas.
Hij löt de kees nie van zunne
mik eten, hij laat de kaas niet van zijn brood eten. door
komme we binnekort aon de kees, daar is binnenkort een sterfgeval.
|
|
Kéés
|
Cornelis,
Knèllis, Knillis, Krillis, Neel, Neelis
|
|
Kefee
|
café.
|
|
Kéi
|
vaak
gebruikt voorvoegsel, in de betekenis van heel, erg: da’s
kéischòn: dat is heel mooi, da
hèk al kéiduk gedaon: dat heb ik al heel vaak gedaan. kéigróót,
kéilang, kéimoi, kéiveul,
enz.
|
|
Kéienschijters
|
oude
scheldnaam van Udenaren en ook van de inwoners van Ravenstein.
|
|
Keind
|
kind.
mv. keinder. ook
kingd, mv.
kingder. verkl. kiéntje
en kiéneke. Hij
hoempt al van keindsafaon, hij loopt al van kinds af aan mank. Zes
keinder hà ze, drie platte en drie natte, zes kinderen had ze, drie
dochters en drie zonen.
|
|
Keinderéichtig
|
kinderachtig.
|
|
Keinds
|
dement.
Driekòm is al aolling
verkeindst, daor kunde niemer mi proten, Oom Hendrik is al helemaal
dement, daar kun je geen gesprek meer mee voeren.
|
|
Keindskeinder
|
kleinkinderen.
|
|
Keisterweind
|
storm.
|
|
Keken
|
kijken.
(kik, kikt, gekeken).
|
|
Kèl
|
kerel,
man.
|
|
Kelderketrallie
|
kelderraam.
de pudding stont vèur het
kelderketraliie, de pudding stond voor het kelderraam (om af te
koelen).
|
|
Kelderzog
|
pissebed.
|
|
Keljas
|
werkjas.
|
|
Kèllen
|
ziek
worden van de koude handen.
|
|
Kelling
|
Keldonk.
|
|
Kelmáánd
|
grote
mand om aren in te dragen.
|
|
Kelver
|
kervel.
|
|
Kèmmen
|
kammen.
|
|
Kenber
|
kenbaar.
|
|
Kenf
|
koebeugel,
die om de hals werd gedragen.
|
|
Kennip
|
hennep.
Hennip heten de niet
zaaddragende planten.
|
|
Kepèl
|
kapel.
|
|
Kepèlse
lof
|
lof
in de kapel.
|
|
Kepi
|
soldatenpet.
|
|
Kepot
|
kapot.
|
|
Kèps
|
alle
speelgeld verloren hebben, platzak.
|
|
Keren
|
1)
vegen. Gij moet van onze vad
d’n hèrd uitkeren, jij moet van vader de keuken uitvegen; 2)
tegenhouden. dè kunde nie keren,
dat kun je niet tegenhouden.
|
|
Kerk
|
bende
gij in de kerk gebòrre?,
zegt men als iemand de deur open laat staan. hij
kwam onder de kerk, hij kwam op bezoek terwijl we in de kerk zaten.
|
|
Kerkgang
|
ritueel
bij het weer ter kerke gaan van een vrouw die bevallen was.
|
|
Kerkmèster
|
lid
van het kerkbestuur.
|
|
Kerkvolk
|
hij
duugget vèur ’t óóg van ’t kerkvolk,
hij doet het niet uit overtuiging, maar om slechte praat te voorkomen.
|
|
Kermeulen
|
apparaat
om te karnen.
|
|
Kermisbloem
|
in
Zeeland een flox. Elders afhankelijk van het tijdstip van de kermis.
|
|
Kernen
|
karnen.
zie ook kèrren.
|
|
Kèrren
|
karnen.
(keerde, gekeerd).
|
|
Kersenbòm
|
kersenboom.
zie ook korsenbòm.
|
|
Kersenboogerd
|
kersenboomgaard.
zie ook korsenboogerd.
|
|
Kerwats
|
karwats,
rijzweep.
|
|
Kerwei
|
karwei. |
|
Kestanje
|
kastanje.
|
|
Kesteel
|
kasteel.
|
|
Ketier
|
kwartier.
‘t Brabants ketierke, de
gewoonte om een kwartier later te beginnen.
|
|
Kètjes
|
wilgenkatjes.
zie ook poeskes.
|
|
Ketoen
|
katoen.
|
|
Ketoo
|
Catharina.
|
|
Ketrallie
|
tralie.
|
|
Kètsen
|
kaatsen.
|
|
Kettel
|
ketel.
zie ook kittel.
|
|
Kettelbuter
|
ketellapper.
Meestal in de uitdrukking vloeken
of liégen as unne kettelbuter.
|
|
Kettingkáást
|
kettingkast.
|
|
Keukelen
|
duikelen.
kùpke keukelen, kopje
duikelen.
|
|
Keulse
pot
|
aardewerken
pot, grauwgrijs geglazuurd met blauwe versieringen, om snij- of
sperziebonen in te bewaren. deze pot was vaak mooier versierd dan een kronenpot.
|
|
Keùning
|
koning.
zie ook kunning.
|
|
Keur
|
wetgeving.
|
|
Keut
|
varken,
zeug.
|
|
Keuterij
|
kleine
boerderij. |
|
Kezuifel
|
kazuifel.
|
|
Kiep
|
kip,
hen.
|
|
Kiepegat
|
gat
in de staldeur, waardoor de kippen en en uit gaan.
|
|
Kiepekoi
|
kippenkooi.
|
|
Kier
|
keer. 'k zèg 't mar ènne kier. Zie ook kir.
|
|
Kiest
|
kist.
|
|
Kietelkeike
|
rond
glad steentje.
|
|
Kieuw
|
1)
woord, gebruikt om iemand in de verte te roepen, te kieuwen;
2) varkenskaak.
|
|
Kieviet
|
kievit.
|
|
Kiézen
|
kiezen.
|
|
Kift
|
afgunst.
’t is de kift, ze zijn
afgunstig.
|
|
Kijken
|
kijken.
(kijk, kikt, keken, gekeken).
kik nao tog ‘s, kijk nu
toch eens.
|
|
Kijven
|
schelden
(kif, gekivven).
|
|
Kijves
|
gemopper.
Hij krig kijves, er werd op
hem gemopperd.
|
|
Kikkerd
|
kikker.
|
|
Kikvors
|
kikker.
mv. kikvorsen.
|
|
Kimmel
|
kameel.
|
|
Kinnebak
|
onderkaak.
|
|
Kir
|
keer.
mv. kirres.
|
|
Kis
|
Cornelius.
|
|
Kisjesvolk
|
marskramers.
|
|
Kitsen
|
braken.
|
|
Kittel
|
ketel.
|
|
Kittig
|
gauw
boos.
|
|
Klabaaj
|
iemand
die van iedereen iets weet te vertellen.
|
|
Klad
|
klad,
restje. verkl. klèdje.
|
|
Kladderpad
|
slecht
begaanbaar pad.
|
|
Kladkoek
|
laatste
koek uit de pan.
|
|
Klant
|
verbastering
van Kalland, land van Karel de Grote.
|
|
Klaos
|
Nicolaas.
|
|
Klapbes
|
sneeuwbes.
|
|
Klaplóóper
|
nietsnutter.
|
|
Klapzáánd
|
onvruchtbaar
stuifzand.
|
|
Klapzweper
|
dunne,
benige vrouw.
|
|
|
Klaveren
|
klauteren.
|
|
Klavutsturke
|
jonge of ouwe klare.
|
|
Klazineren
|
druk
praten.
|
|
Klèdje
|
kladje.
|
|
Klééd
|
kleed.
mv. kléér of klier.
verkl. klééike.
|
|
Kléér
|
kleren.
wa hedde schòn kléér aon,
wat heb je mooie kleren aan.
|
|
Kléérkáást
|
klerenkast.
|
|
Klééver
|
klaver.
Jungske, gao ’s wa klééver
haolen vèur de knijnt, jongen, haal eens wat klaver voor de
konijnen.
|
|
Klééverblad
|
kachel
met 3 gaten, brandopeningen.
|
|
Kléin
|
ook
klèng, kléén, klein.
|
|
Kleinveld
|
particuliere
akkers.
|
|
Klem
|
speld.
verkl. klèmke.
|
|
Klemvogel
|
sperwer.
|
|
Klennigheid
|
kleinigheid.
|
|
Klep
|
mond.
houd’oe klep, hou je mond.
|
|
Klepboks
|
broek
met voor, en soms achter, een klep.
|
|
Kleppen
|
roddelen.
|
|
Klerazie
|
kleren.
|
|
Kleúf
|
kloof,
spleet.
|
|
Kleufbeitel
|
beitel
om hout te kloven.
|
|
Kleufbijl
|
bijl
om hout te kloven.
|
|
Kleuteren
|
napraten.
zie ook kloteren.
|
|
Kleúven
|
kloven.
|
|
Klèvveren
|
klaveren.
wie hètter klèverren aos?,
wie heeft klaveren aas?
|
|
Klibber
|
dril.
d’r li veul klibber in de slóót,
er ligt veel kikkerdril in de sloot.
|
|
Klieken
|
spuwen.
wie kan d’r ’t weidste
klieken?, wie kan het verste spuwen?
|
|
Kliéven
|
kleven.
|
|
Klinkriemen
|
nietsnutten.
wa ligder toch te klinkrieme,
wat ben je toch aan het nietsnutten.
|
|
Klippel
|
knuppel.
|
|
Klirmaker
|
kleermaker.
|
|
Klócht
|
troep
(vogels).
|
|
Kloek
|
1)
klokhen, broedende kip; 2) flink, gezond.
|
|
Kloeken
|
klokken,
als een kloek, of als water, dat uit een fles gegoten wordt.
|
|
Kloekendooier
|
sufferd.
wa bende toch unnen
kloekendooier, wat ben je toch een sufferd.
|
|
Kloeters
|
opgedroogde
mest.
|
|
Klompèls
|
priem.
|
|
Klomppin
|
klein
houten pinnetje om de leren riempjes mee vast te staan bij een kapotte
klomp. Meestal van pinhout,
de vuilboom, gemaakt.
|
|
Klont
|
klont,
verkl. kluntje. Vat
‘s ’n kluntje bòtter, pak eens een klontje boter.
|
|
Kloon
|
clown.
|
|
Kloor
|
1)
klaar, helder, onvermengd; 2) gereed, af. As
de koffie kloor is, is ie nog nie kloor.
|
|
Kloot
|
dit
woord wordt in veel betekenissen gebruikt: da
kan me gèn klote schille, dat kan me helemaal niets schelen; dè’s
gèn klote werd, dat is niets waard; dès
unne goeie kloot, dat is een goede kerel; klôt
‘r mi hinne, ga er rustig mee verder; hij
schupt ‘m tigge z’n klote, meestal niet letterlijk toegepast:
hij schopt hem eens flink tegen zijn achterste; lòpt
nor de klote, loop naar de pomp; wa
ligd’r toch te klote, wat ben je toch aan het klungelen.
|
|
Kloris
|
sul,
deugniet.
|
|
Klòs
|
Klaas
(Vaak). unnen houteren Klòs,
een houten Klaas; Sinterklòs,
Sint Nicolaas.
|
|
Klossen
|
door
het water lopen.
|
|
Klòster
|
klooster.
|
|
Klot
|
zwarte
turf; klont. verkl. klötje.
|
|
Klòtdùrske
|
aankomend
meisje.
|
|
Klòtzak
|
weinig serieus persoon.
|
|
Kloten
|
iemand
vervelen, lastig zijn. Wa
ligd’r toch te kloten, wat ben je toch vervelend. zie ook vraelen.
|
|
Kloteren
|
napraten.
|
|
Klòtjong
|
lastige
kinderen.
|
|
Klòtveger
|
snotaap.
|
|
Knaak
|
rijksdaalder.
|
|
Knaap
|
handvat
op een zeisboom.
|
|
Knapzaak
|
jongen.
|
|
Knarrie
|
vervelend
persoon.
|
|
Knáuwen
|
1)
stevig kauwen; 2) blijven zeuren.
|
|
Knèchtje
|
jongen.
|
|
Knèècht
|
knecht.
|
|
Kneukel
|
bot.
|
|
Kneúp
|
knoop,
mv. kneúp, verkl, knupke.
zie ook knup.
|
|
Kneúpen
|
knopen.
|
|
Kneut
|
rommel.
|
|
Kneuter
|
kneu.
|
|
Knevel
|
snor.
|
|
Kniép
|
knipmes.
|
|
Kniepoten
|
vastbinden;
lastige koeien werden met een touw aan horens en voorpoten vastgebonden,
zodat ze niet konden weglopen.
|
|
Knijnt
|
konijn.
|
|
Knijp
|
Vraag
bij bepaald (bal)gooispel: Na de vraag: knijp?,
volgt bij toestemming het antwoord: de
gloeiende!
|
|
Knillis
|
Cornelius.
Sinter Knillis, de bedevaart
van de H. Cornelius in Zeeland, de eerste zondag in mei.
|
|
Knip
|
hij
wònt op De Knip, hij woont in het buurtschap Knipperdul.
|
|
Knipbeurs
|
portemonnaie.
|
|
Knipke
|
wasknijper.
mv. knipkes.
|
|
Knipknupke
|
drukknoopje.
|
|
Kniplichje
|
zaklamp.
|
|
Knipperdul
|
takkenbrug
over een beekje.
|
|
Kniy
|
knie,
mv. kniy of kniejes.
|
|
Kniybak
|
hakselbak,
bak waarin groenvoer of stro gesneden werd.
|
|
Knoeperen
|
hoorbaar
bijten.
|
|
Knoeris
|
varken.
zie ook kéienschijters.
|
|
Knoerken
|
knorren
van varkens.
|
|
Knoerpen
|
knarsen.
|
|
Knoersel
|
kraakbeen.
|
|
Knoét
|
kachel.
|
|
Knokel
|
bot.
mv. knokels, been.
|
|
Knokevet
|
dè
kòòst knokevet,
dat kost veel energie.
|
|
Knol
|
paard.
|
|
Knolderapen
|
koolrapen.
|
|
Knöllekes
|
inwoners
van Boekel.
|
|
Knook
|
1)
noest in hout; 2) bot.
|
|
Knookerd
|
met
riet begroeid land.
|
|
Knoors
|
knotwilgengebied.
|
|
Knóót
|
knotwilg.
mv. kneút.
|
|
Knopstoel
|
veel
voorkomende stoel met biezen zitting en rugleuning en aan de bovenzijde
voorzien van twee knoppen.
|
|
Knots
|
lollie.
|
|
Knup
|
knoop
in een touw.
|
|
Knuppen
|
een
knoop leggen.
|
|
Knut
|
knot.
rolt diejen knut ’s efkes op,
rol die knot eens eventjes op.
|
|
Kôba
|
Jacoba.
|
|
Kôbus
|
Jacobus.
|
|
Koeherd
|
koewachter.
|
|
Koejeneren
|
plagen.
|
|
Koek
|
koek,
pannenkoek. verkl. kuukske.
|
|
Koekappel
|
appel
voor in de pannenkoek.
|
|
Koekgat
|
nis
in de brandmuur.
|
|
Koekoek
|
1)
koning in een bepaald kaartspel; 2) golving in een slecht gehaorde
zeissie.
|
|
Koenkel
|
stok
waaromheen vlasvezels worden gedraaid om gesponnen te worden.
|
|
Koenkelen
|
1)
slinkse plannen smeden; 2) draaien.
|
|
Koenkelfoézen
|
zie
koenkelen.
|
|
Koer
|
varken.
verkl. koerkes, kutjes
|
|
Koerlig
|
chagrijnig.
|
|
Koételen
|
vals
spelen (b.v. bij kaarten).
|
|
Koeveréren
|
èrges
op koeveréren,
bekomen, vooruitgaan.
|
|
Koffiedrinken
|
we
gaon koffiedrinken,
de broodmaaltijd gebruiken.
|
|
Koffiën
|
koffiedrinken.
|
|
Koffietòffel
|
uitgebreide
broodmaaltijd.
|
|
Koi
|
kooi.
|
|
Kòkker
|
koker.
|
|
Kòl
|
kool.
mv. kòlle.
|
|
Kolbender
|
nietsnutter.
|
|
Koldert
|
bolle
akker.
|
|
Koljekker
|
aansteller.
|
|
Kollus
|
licht
gekleed.
|
|
Kom
|
kop,
beker. verkl. kumke.
|
|
Komaf
|
afkomst.
|
|
Kommen
|
komen.
kom mar tèn, kom maar hier.
|
|
Kommende
|
volgende.
kommende week is’t kermis,
volgende week is het kermis.
|
|
Konde
|
kon
je.
|
|
Kónkel
|
vrouw,
die veel van koffie houdt; die niet zuinig genoeg huishoudt.
|
|
Kónkelen
|
koffiedrinken,
de buurvrouwen heimelijk op de koffie vragen, op verkwistende wijze
huishouden.
|
|
Kont
|
achterwerk.
ze kijken oe mè de kont niet aon,
ze negeren je helemaal.
|
|
Kood
|
kwaad,
’t kos koier, het kon
slechter.
|
|
Kooi
|
1)
kaan. mv. kojen,
verkl. kooikes, kanen uit
gesmolten vet; 2)
slecht. da’s een kooi
vrouw, dat is een slechte vrouw. doet
oe kooi dingen aon, doe je oude kleren aan. hij
hè kooi zin, hij is boos; 3) kerkbank. mv. kooie.
we hemme driy plàtse in de kooie
gepáácht, we hebben drie zitplaatsen in de kerkbank gepacht.
|
|
Kooikes
|
kaantjes.
|
|
Kóópen
|
kopen.
(kóóp, kùpt, kóócht, gekóócht).
|
|
Kóóper
|
iemand
die koopt.
|
|
Kóór
|
zangkoor,
priesterkoor.
|
|
Koort
|
dun
touw. mv. koorden. verkl. keùrtje.
|
|
Kòòst
|
kost.
mv. kòòsten. gij
hèt de kòòst wel verdiend, je hebt flink gewerkt.
|
|
Kòplui
|
kooplieden.
|
|
Kòpman
|
koopman.
|
|
Kòpper
|
koper
(metaal). De kòpperen brulluft,
een 12½ jarig huwelijk.
|
|
Koppingt
|
hoofdpijn.
|
|
Kòpschouw
|
kopschuw.
Dà pèrd is noggal kòpschouw, dat
is een schichtig paard.
|
|
Kopziekt
|
bepaalde
runderziekte met kramp.
|
|
Körf
|
korf.
|
|
Kòrren
|
1)
korrel; 2) koren.
|
|
Kòrreschoep
|
houten
schep voor koren.
|
|
Kors
|
kers.
mv. korsen.
|
|
Korsenbòm
|
kersenboom.
|
|
Korsenboogerd
|
kersenboomgaard.
|
|
Korsmis
|
kerstmis.
ook korsemis.
|
|
Korsemisbòm
|
kerstboom.
|
|
Kort
|
1)
met of in weinig water: De koffie
kort zètten. De èrpel kort koken; 2) klein vlees van het varken,
ribkes enz
|
|
Kortòrre
|
kleine
kinderen. door lóópen driy kortòrre
roond, daar lopen drie kleine kinderen rond.
|
|
Korts
|
1)
koorts; 2) pas geleden; 3) binnenkort.
|
|
Kos
|
’t
kos, het kon. ’t
kos mar nèt, het kon maar net.
|
|
Köster
|
koster.
ook kùster.
|
|
Kots
|
braaksel.
|
|
Kotter
|
mes
op een ploeg, om de zode te snijden, bij het grasland ploegen. zie ook kouter.
|
|
Kousenbengel
|
elastieken
band om de kousen op te houden.
|
|
Kouter
|
mes
op ploeg, bij grasland ploegen.
|
|
Ków
|
koe.
mv. koei. verkl. kuuske,
kèlfke.
|
|
Krabben
|
bijeengaren
van strauwsel, met behulp van
een krabzeissie.
|
|
Krabzeissie
|
kantenkrabber
voor sloten of heggen.
|
|
Kraej
|
dam
in een beek.
|
|
Kral
|
bes,
kraal. mv. krallen, (vlier-
of lijsterkral).
|
|
Krats
|
een
beetje.
|
|
Kreij
|
kraai.
mv. kreijen.
|
|
Kreijen
|
kraaien,
van een baby.
|
|
Kreijenbek
|
klein
tangetje.
|
|
Krèk
|
juist,
precies. krèk wa’k wou,
precies wat ik wilde.
|
|
Krekel
|
ijspegel.
|
|
Krekelhuis
|
knekelhuis.
|
|
Krekelskont
|
vervelend
iemand.
|
|
Krèmmer
|
1)
marskramer, zie ook teut.; 2)
pijn in de rug.
|
|
Krèmmig
|
stram,
reumathiek.
|
|
Krempvogel
|
roofvogel.
|
|
Krèp
|
1)
insnijding, kerf; 2) aars, achterste; 3) stuk rookvlees.
|
|
Krèppenéind
|
laatste
stukjes gerookt vlees, die aan behoeftigen werden uitgedeeld.
|
|
Krets
|
schurft.
|
|
Krib
|
bed.
|
|
Kriek
|
soort
kers.
|
|
Kriekel
|
muggezifter.
|
|
Krienselen
|
heel
druk bewegen (van kinderen).
|
|
Krijgen
|
krijgen.
(krig, gekriggen).
|
|
Krijt
|
strijdperk.
|
|
Krijten
|
1)
strijden; 2) huilen.
|
|
Krijtsberg
|
buurtschap
in Zeeland.
|
|
Krint
|
krent.
|
|
Krintemik
|
krentenbrood.
|
|
Krintenbaord
|
gezicht
met veel puistjes.
|
|
Kroep
|
difterie.
|
|
Kroesel
|
kruisbes.
mv. kroeselen of kroesels.
|
|
Kroeselbos
|
kruisbessenstruik.
|
|
Krolhoor
|
krulhaar.
|
|
Krombos
|
los
stro wat op een ronde bos gebonden is.
|
|
Kromme
slip
|
kado
voor kraamvrouw.
|
|
Krommenhoek
|
weg
tussen Voederheil en Nabbegat.
|
|
Kronenpot
|
hoge
aardewerken inmaakpot, vaak bruin geglazuurd, voor groenten, b.v.
snijbonen. ook steile pot
genoemd. zie ook Keulse pot.
|
|
Kroom
|
marktkraam,
kraambed, bevalling. Dè kunt in
zunne kroom te páás, dat is koren op zijn molen
|
|
Kroon
|
kraan.
de kroon drùpt, de kraan
drupt.
|
|
Króós
|
1)
klokhuis van appels enz.; 2) kleine soort pruim.
|
|
Kröppen
|
in
de krop of slokdarm blijven steken.
|
|
Krots
|
1)
boomvrucht die haar natuurlijke grootte niet bereikt;
2)
klein persoon.
|
|
Krotsen
|
overgeven.
|
|
Kruchen
|
geluid,
bij grote krachtsinspanning; zich pijnlijk of onwel voelen.
|
|
Kruigen
|
kruiwagen.
|
|
Kruinagels
|
seringen.
|
|
Kruisbèld
|
kruisbeeld.
|
|
Kruishirren
|
Orde
van de Kruisheren, die in Uden een klooster met Latijnse school
beheerden. Nu nog een klooster aan het Lievevrouweplein..
|
|
Kruiskolen
|
houtskool.
|
|
Krulhoor
|
krulhaar.
|
|
Krullen
|
’t
krult ‘r wir, het
gaat er weer heftig aan toe.
|
|
Krummel
|
kruimel.
verkl. krummelke.
|
|
Krummelen
|
kruimelen.
|
|
Krups
|
tegendraads.
|
|
Kruts
|
dennenappel.
verkl. krutske.
|
|
Kuieren
|
rustig
lopen.
|
|
Kuil
|
hoop
met bieten of aardappels.
|
|
Kuiper
|
kuipenmaker.
|
|
Kulder
|
bloes
zonder mouwen, die mannen onder de boezeroen
dragen.
|
|
Kulderij
|
grappenmakerij.
|
|
Kullen
|
voor
de gek houden. hij hè me gekuld,
hij heeft me voor de gek gehouden.
|
|
Kummelijk
|
1)
lastig van humeur, vervelend; 2) zwak. hoe
is’t ‘r mi? nou, ‘t is mar kummelijk, hoe gaat het er mee?
nou, ik voel me niet zo best.
|
|
Kunde
|
kun
je. wa kunde? niks kunde, dè
kunde, je kunt ook helemaal niets.
|
|
Kunnigin
|
koningin.
|
|
Kunning
|
koning.
|
|
Kunstzéép
|
soda.
|
|
Kuntje
|
afgesneden
onderste stompje van een champignon.
|
|
Kursjet
|
korset.
|
|
Kusstrùpke
|
kussensloop.
|
|
Kùster
|
koster.
de kùster luidt d’n Engel des
Heren, de koster luidt het twaalfuur gebed.
ook köster.
|
|
Kuulen
|
koelen.
|
|
Kuus
|
kalf.
|
|
Kuusen
|
inwoners
van Veghel.
|
|
Kwaap
|
pasgeboren
kuiken.
|
|
Kwab
|
1)
moeras; 2) kikkervisje.
|
|
Kwak
|
kleine
hoeveelheid, verkl. kwekske.
|
|
Kwakkellocht
|
veranderlijk
weer.
|
|
Kwakken
|
1)
met de stoel op en neer gaan; 2) iets neergooien. kwak
‘t door mar in d’n hoek, gooi het daar maar in de hoek.
|
|
Kwaolik
|
kwalijk,
kwaadaardig.
|
|
Kwats
|
onzin.
wa lulde toch unnen hóóp kwats,
wat vertel je toch een boel onzin.
|
|
Kwattarómme
|
chocolodemelk.
|
|
Kwattawàtter
|
chocoladedrank,
met water i.p.v. melk.
|
|
Kwebs
|
slap,
ziek.
|
|
Kweek
|
schreeuwerig
vrouwspersoon.
|
|
Kweken
|
roepen,
schreeuwen.
|
|
Kwekerd
|
schreeuwerig
manspersoon.
|
|
Kwellik
|
1)
nauwelijks. zunne vadder hàttum
nog mar kwellik gewòrschouwd of Jèntje donderde mè zunne stoel
aachterover, zijn vader had hem nog maar nauwelijks gewaarschuwd, of
Jantje viel met stoel en al achterover; 2) bezwijmd, kwellik
worre, onwel worden.
|
|
Kweps
|
blut.
|
|
Kwidammer
|
aansteller.
|
|
Kwijt
|
even
(in een spel): we zèn kwijt,
we staan quitte, we hebben even vaak gewonnen.
|
|
Kwikken
|
wikken,
op het gevoel wegen. zie ook ópkwikken.
|
|
Kwikriem
|
buikband
voor een paard, dat voor de kar staat.
|
|
Kwipselen
|
kwispelen.
|
|
Kwool
|
kwaal,
ziekte.
|
|
Kyrië
|
soort
slingerspelletje.
|
|